Heeft u zich ooit afgevraagd waarom Disneyfilms allemaal zo’n groot succes zijn maar ook allemaal op elkaar lijken? Ze maken namelijk allemaal gebruik van de 12 stappen van Storytelling die zijn bedacht door Joseph Campbell. In grote lijnen leggen Nemo, Ariël en zelfs de auto’s van Cars dezelfde weg af.
Welke stappen zijn dat? Volgens het 12-stappen plan kent een goed verhaal een begin een midden en een einde. In het begin ontmoeten we de hoofdpersoon in zijn natuurlijke omgeving. Om de een of andere reden lijkt hij daar niet helemaal in te passen (denk aan Nemo’s vader die bang is voor de oceaan) en door zijn handelen begint het avontuur (Nemo verdwijnt). In het middenstuk ontmoet de hoofdpersoon vriend en vijand en door deze nieuwe ervaringen krijgt hij vaardigheden om het probleem op te lossen (de vader van Nemo leert vertrouwen te hebben en Nemo zelf leert dat de bezorgdheid van zijn vader voorkomt uit liefde en hij leert ook dat hij op zijn eigen kunnen mag vertrouwen). Aan het einde wordt de eindstrijd uitgevochten en gaat iedereen naar huis. Dit thuis is niet hetzelfde thuis als in het begin van het verhaal. Ook al heeft het avontuur zich hier meestal niet afgespeeld, door de acties van de hoofdpersoon is het een andere plaats geworden (Nemo laat zijn zoon naar school gaan). Als u nu een moment uw ogen sluit en uw favoriete Disneyfilm in gedachten neemt, zult u zien dat het klopt. U kunt het ook met andere films of boeken proberen en u zult versteld staan hoe vaak deze blauwdruk feilloos op uw lievelingsverhaal past.
Wat zijn de voordelen? Deze blauwdruk kent vele voordelen, ik noem er slechts een paar. De schrijver neemt de tijd om de hoofdpersoon te introduceren. Je ziet Nemo in zijn eigen omgeving en ook al zien we dat hij te voorzichtig is; we begrijpen waar zijn verdriet vandaan komt: zijn vrouw en miljoenen andere kinderen zijn opgevreten en Nemo is alles wat hij nog heeft. Als papa op reis gaat, leven we met hem mee, willen zelfs met hem mee. Ondanks zijn tekortkomingen zijn we van papa, Nemo en het verhaal gaan houden. Onderweg ontmoet hij vriend en vijand. Door het reisschema worden de personages rustig geïntroduceerd en leren we ze goed kennen. Er zijn vaste karakters: er is een mentor, een lieve vriend en een kwade genius. Die mentor reist niet het hele avontuur mee omdat het de actie van de hoofdpersoon is het doorslaggevende verschil maakt.
Het beste voorbeeld hiervoor is Lord of the Rings waar Gandalf om de haverklap gevangen zit. Dit is een van de boeken die voor deze blauwdruk hebben gezorgd, waar Campbell zijn idee door heeft gekregen. Een ander voordeel is dat als je de 12 stappen volgt de hoofdpersoon het verhaal leidt (agency) en dat de lezer actief meeleeft met het verhaal.
Wat zijn de nadelen? Veel verhalen lijken op elkaar. Als ik naar een film kijk, zie ik de stappen voorbij komen. Tip als je zelf een boek schrijft: volg niet alle stappen op en varieer met de nadruk die je een stap toekent.
Conclusie. Door met deze stappen te oefenen, leer je beter schrijven en als je eenmaal goed kunt schrijven, kun je het weer loslaten. Maar zover ben ik nog niet, mijn reis is pas aan het begin.
Ps. Leuk boek in dit verband is: Mieke Bouma, Storytelling in 12 stappen. Op reis met de held.
Ps2. Ook Johny Depp en Shrek kennen de 12 stappen