Ode aan Frank Roger

IMG_2137

Frank Roger, een reis rond de wereld in 41 talen (speech voor zijn Bemoste Beeld Prijs in 2014)

Op een druilige zondagmiddag, zoals er zovelen zijn geweest in dit natte jaar, kwam Remco Meisner met een ongewoon voorstel op de proppen: “Kunnen jij en Gidion niet een mooi verhaal schrijven over Frank Roger?”
“Wie?” vroeg ik, “die appel met de grote blauwe ogen op Facebook?”
“Ja de appel,” antwoordde Remco geduldig.
“Ik schrijf niks,” sprak Gidion, “ik teken.”
“En dat doe je monsterlijk mooi,” zei ik.
“Vindt Frank volgens mij ook; hij liket me
weleens,” besloot Gidion dit wonderlijke
gesprek en het idee was geboren.
En wat zei Frank zelf?
Niets. Natuurlijk.
Hij stuurde me de link van zijn site en
‘mompelde’ iets in de geest van dat het
allemaal niet zo bijster interessant was. Een
artikel over Frank leek Frank, eerlijk
gezegd, een beetje overtrokken.
Bescheidenheid? Ja, want met mijn 20
publicaties in de enige taal die ik beheers,
schrok ik me een rotje. Frank had er iets
meer op zijn naam staan. En de nadruk ligt niet op ietsje.
Valse bescheidenheid? Geenszins. Nu ik mijn heuristiek onderzoek heb voltooid, ben ik tot de conclusie gekomen dat voor Frank schrijven hetzelfde is als ademhalen voor u en mij. Hij kan eenvoudigweg niet zonder. Ophef maak je tenslotte ook niet over ademhalen en buiten de medische wetenschap om, zult u over ademhalen ook weinig lofzangen vinden. Dus waarom wel over hem, zo leek zijn redenering te zijn. Voor Frank was de zaak hiermee afgedaan: geen artikel, wat een gekkigheid!

IMG_2140

Gaandeweg mijn onderzoek ben ik stiekem een beetje
fan van Frank geworden. Hij lijkt zo wijs, vindt u ook
niet?
In zijn verhaal De laatste pizza, schreef Frank de
onvergetelijke woorden: “Het is maar een kleine stap
van wetenschap naar terrorisme.” Daarmee bedoelde
hij dat het eten van een pizza erg gevaarlijk kan zijn
wanneer de ober dwars door je tafel heen zich een
weg in je lichaam boort. Althans, ik denk dat het dit
betekent want mijn frankrogerisme is nog een beetje
roestig. I speak it very well, maar nog niet zo snel, maar dat komt nog wel, zou mijn opa gezegd hebben. Ja, ik kom uit een familie van grapjassen.

Frank lijkt overigens erg van pizza te houden. Ik zag in een ander verhaal een onfortuinlijke pizzabezorger voorbij komen die zojuist was geplet door een tot leven gebracht lijk, die in staat van ernstige ontbinding, als een goed belegde pizza over de bezorger was uitgesmeerd. (eet smakelijk)

De eclectische taalkunst van Roger leent er zich uitstekend voor om in iedere denkbare gesproken-, dan wel geschreven taal tot je te nemen. Zijn verhalen souperend, kom ik de dag wel door. In de ochtend begin ik luchtigjes met het Zinkende Schip. Genuttigd bij voorkeur in het Nieuw Grieks met een sausje van Sanskriet. Om tijdens de lunch te genieten van Geknipt en Geplakt in het Chinees; Kantonees of Mandarijn, net wat voorhanden is. Voor het diner prefereer ik iets zwaars in de vorm van Volapük of Gallisch bij een warme steak overgoten

FullSizeRender-86

met een verhaal uit de onvolprezen bundel The burning woman (met andere treinen die nergens heengaan) want dat glijdt zo lekker naar binnen in het Bengali. Helemaal verzadigd ben ik pas als ik een van de veertig oogstrelende collages uit Collissimo door mijn strot heb gedouwd om met het dessert fijntjes te landen in een bedje van Estoniaanse babbelbrij. Ik hou ervan. Hoe Babylonischer de spraakverwarring des te inniger ik geniet.

Frank, die zich zelf op de virtuele snelweg bedient van de welverdiende titel “Archives manager bij het ministerie van Surrealisme”, weet hoe ik mijn verhalen het meest smaakvol kan verorberen: met een Sixpack of stories, to be read with a beer in the hand. Bier is niet zomaar een drankje gebrouwen van water, malt gerst en hop, nee in het frankrogeriaans is het veel meer. Bier wordt genoten daar waar de geest zich vermengd met wetenschap, kunst

en handel (industry). Bier is de voorwaarde, de motor van het genot. Het goddelijke vocht vormt dan ook (verontrustend?) vaak het leidend voorwerp in zijn verhalen.
Frank geniet van het leven, als hij eet, drinkt, schrijft of zijn befaamde collages maakt. Zijn verhalen reizen de wereld over om zich bij thuiskomst te nestelen onder je huid. Tjonge-5 is hier een sprekend voorbeeld van, al moet me van het hart dat ik twee brillen over elkaar moest dragen om de verhalen tot mij te nemen. Mijn hemeltjelief wat zijn die letters klein. En omdat ik graag lees in bad, moest ik om de haverklap vier brillenglazen poetsen voordat ik de minuscule pagina’s kon omslaan om verder te lezen. De moeite waard waren deze vier pareltjes zeker. En dat voor 0,25 cent! Ik zat als Hollander weer eens geriefelijk op de eerste rij.

De werelden die Frank schept zijn door talloze rampen verwoest. Op de overblijfselen ontstaat een nieuwe maatschappij waar mensen een

betere toekomst proberen te vormen.
Zijn hoofdpersonen zijn veelal niet de helden die de lezer hoopt of verwacht te zullen vinden. Zelfs zijn hoofdfiguur uit zijn verhaal de Harmonie met de veelbelovende naam Klark blijkt uiteindelijk niet de Clark Kent te zijn, die al vliegend door de lucht zijn Lois redt. Integendeel zou ik bijna zeggen. Geen superhelden, geen kryptonite, geen valse opsmuk, gewoon een bizar verhaal in een levensecht jasje.
Dat zijn hoofdpersonen doorgaans geen superhelden zijn die het verzet leiden tegen de ‘nieuwe orde’ is een heel realistische voorstelling van zaken. Ik leer mijn leerlingen dat in WOII het

echte verzet ongeveer uit 30.000 mannen en vrouwen bestond en dat de collaborateurs op ongeveer evenveel zieltjes konden rekenen. De rest van Nederland paste zich (na wat aanvankelijk tegengesputter) aan in de eerste oorlogsjaren. In tijden van nood zijn mensen geneigd zich vooral aan te passen aan de nieuwe orde om te redden wat er te redden valt. Ze houden zich gedeisd. Misschien niet eens om het eigen vege lijf te redden maar toch zeker ten behoeve van hun meest dierbaren. Pas als er niets te verliezen valt, omdat alles al afgenomen is, komen mensen massaal in opstand. Dit gegeven verwerkt Frank perfect in talloze van zijn korte verhalen.!Hoe mesjogge zijn verhaallijnen ook zijn, ze komen als normale werelden op mij over.

Frank lijkt een fascinatie te hebben voor het einde der tijden. In het weinige dat ik van hem gelezen heb (beste lezer, 900 publicaties is echt een beetje veel, zelfs voor een beginnend fan), zag ik hoe Amsterdam en Brussel verwoest waren en met Australië ging het ook niet al te best. De maatschappij ligt bij hem geregeld in puin. In die wereld herken je ieder detail en is de setting volkomen geloofwaardig, waardoor de destructie behoorlijk bij je binnendringt. Maar aan het einde is daar altijd een sprankje hoop, hoe bizar vaak ook verwoord. Frank gelooft in onze mensheid. En dat maakt zijn verhalen zo bijzonder prettig om te lezen. Al ben ik er zeker van dat de volledige betekenis van zijn woorden mij geregeld ontgaat.

Zijn verhaal Schooluitstapjes rondt hij als volgt af: Zullen wij in staat zijn om ook de volgende cyclus van uitdijen en terug inkrimpen en de daaropvolgende Big Bang te overleven? Zullen wij langzaam onsterfelijk worden en triomfantelijk de eindeloze opeenvolging van kosmologische dood en wedergeboorte overwinnen? De tijd zal het leren. En zo is het! We zullen het beleven of

anders zelf moeten verzinnen. Tenminste dat denk ik, als ik het goed heb begrepen.

Zijn nieuwste aanwinst in het rariteitenkabinet van vreemde-talen- publicaties is van verse datum. Zijn verhaal Heavenward verscheen in het julinummer van het Indiase tijdschrift Mayura, vertaald in het Kannada. Voor degenen onder u die hier nog nooit van gehoord hebben: het Kannada is een Dravidische taal die wordt gesproken in de Zuid-Indiase deelstaat van Karnataka.
Ik denk dat we nog lange tijd zullen genieten van Facebook berichten als deze: My story “The Stragglers” appeared as a five-part serial in Vög Volapüka magazine, translated as “Posblibans”.
Frank heeft zijn honderden verhalen in 42 talen gepubliceerd en is immer op jacht naar meer. Het maakt de meesten van ons niet uit in welke taal hij schrijft: wij zullen ze voor altijd lezen in één en de zelfde taal: het Frankrogeriaans.

IMG_2136

2c reacties

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *