Seks of Mr. Darcy dit weekend?

Seks hebben is niet moeilijk – iedereen kan het; de liefde bedrijven daarentegen is van een geheel andere orde – dat is pure kunst. Zo is het ook in boeken. Onze hoofdpersonen worden om de haverklap verliefd, maar slechts zelden raakt hun liefde ons eigen hart. Hoe kan het zo moeilijk zijn om die heerlijke vlinders goed onder woorden te brengen? Iedereen kent het gevoel, dus de herkenbaarheid is voorhanden en toch schiet Cupido meestal in het luchtledige.

Als proeflezer las ik ooit een boek dat volgens de auteur klaar was voor publicatie. Het was een oorlogsverhaal waarin de verzetsheld en de oorlogsmisdadiger verliefd waren op hetzelfde meisje. Beide heren waren bereid hun leven te geven voor het onnozele wicht, dat in het hele verhaal geen eigen identiteit kreeg. Ze leek een engel waar iedereen, bij het aanschouwen van haar schoonheid, zijn leven voor op het spel wilde zetten. Toen ik vroeg waarom iedereen, behalve de lezer, verliefd op haar was, werd hij boos. De dame was de blauwdruk van zijn eigen grote liefde. En daar ging het mis: hij beschreef zijn liefde, hij kon haar niet delen met de rest van de wereld. Liefde op papier is niet vanzelfsprekend.

Er bestaan meerdere formats voor een geloofwaardige liefdesromance in boeken en films. De bekendste is misschien wel die van Pride & Prejudice. We leren Elisabeth kennen in haar natuurlijke habitat. Dan ontmoet ze Mr. Darcy en er is aantrekkingskracht die niet echt positief is. Ze leren elkaar beter kennen en er ontstaat toenadering. Als een donderslag bij heldere hemel worden de twee uitelkaar gedreven en kunnen nooit meer vrienden zijn. Gelukkig blijkt alles op misverstanden te berusten. Ze trouwen en wat belangrijker is: ze zijn gegroeid. Disneyfilms gebruiken eenzelfde raamwerk met dat verschil dat de helden op ¾ van het verhaal uitelkaar gedreven worden en ieder hun eigen gevecht moeten leveren dat hen uiteindelijk bij elkaar zal brengen. Liefde op papier is heldhaftig.

Volgens mij zit het zo. We voelen met de hoofdpersoon mee als we hem of haar al een beetje kennen. Het liefdesavontuur kan alleen beginnen als we zowel de frustratie als de aantrekkingskracht tijdens die eerste kennismaking begrijpen. Daarna moet er interactie zijn die zowel hun verschillen als hun overeenkomsten bloot legt. De crash moet geloofwaardig zijn en vandaaruit volgen we beide partners naar de eindstrijd. In het oorlogsverhaal ging het reeds mis bij de kennismaking. Het onnozele wicht ontmoette de oorlogsmisdadiger in het voorbijgaan. Gewoon tijdens het smeren van de boterham. Hij zag haar en wilde haar. Dat kan – seks zonder reden overkomt de besten van ons – maar de bereidheid om zijn leven voor haar te geven was niet geloofwaardig. Liefde is kunst. We willen als lezer een heilig geloof hebben in de papieren romance, maar we willen nog iets anders: we willen lezen over liefde die in ons eigen leven haalbaar is. Dit boek viel door de slechte seks als een kaartenhuis in elkaar. Het ontbeerde echte liefde.

Tegenwoordig zien we een nieuw soort liefde opduiken. De driehoeksverhouding. De hoofdpersoon kan niet kiezen tussen jongen a en b. Hiervan is Twilight wellicht het bekendste voorbeeld. Er ontstonden onder de jonge, fanatieke fans zelfs twee kampen: de een hoopte dat Bella voor Edward zou kiezen terwijl de andere groep hoopte dat ze zou vallen voor de beestachtige aantrekkingskracht van Jacob. Ook de Hungergames kent een driehoeksverhouding en plotseling doken ze overal op. Copycats schoten als paddenstoelen uit de grond en de verzadiging treedt (godzijdank) op.

En ik weet waarom: we willen papieren liefde die in ons eigen leven haalbaar is. En één man is meer dan genoeg.